هژمونی آنلاین 7

هژمونی آنلاین

بخش هفتم

    نویسنده: چارلی وینتر

     محقق بنیاد کویلیام

     مترجم: محمدحسین باقی

    در بخش قبل به 6 بن مایه (تم) که خاص داعش است اشاره د. «سبعیت»، «بخشش»، «مظلوم نمایی»، «جنگ»، «حس تعلق» و «آرمانگرایی». این «تم»ها از هم جدا نیستند، بلکه به طور منظم با یکدیگر به کار گرفته می شوند. در بخش های ششم و هفتم در مورد «سبعیت»، «بخشش»، «مظلوم نمایی»، «جنگ» توضیحاتی داده شد. در این قسمت «حس تعلق» و «آرمانگرایی» مورد بررسی قرار می گیرد.

    در هفته های اول حمله، شواهد تصویری از آنچه در حال وقوع بود تقریبا وجود نداشت. همزمان، تبلیغاتچی های به اصطلاح«دولت اسلامی» رسانه ها را با عکس ها و ویدئوهایی از نبردی دیگر در پالایشگاه نفت بیجی اشباع کردند که باعث شد توجه ناظران به جهت خطا جلب شود. از این رو، وقتی مه 2015 فرارسید حمله نهایی به پایتخت الانبار- به تعبیر خود داعشی ها- یک شگفتی برای بسیاری از کسانی بود که به طور مستقیم درگیر این نبرد بودند.

    

    حس تعلق

    موردی که به موارد بالانزدیک اما متفاوت از آنها است «حس تعلق» است. این ایده یکی از مهم ترین جذابیت های «دولت اسلامی» برای نیروهای جدید است؛ به ویژه نیروهایی که از کشورهای غربی می آیند. برای مثال، داعشی ها از طریق انتشار منظم ویدئوها و گزارش های تصویری «استراحت المجاهدین» - آرامش و استراحت مبارزان با نوشیدن چای و آواز خواندن با یکدیگر- را به تصویر می کشند و تبلیغاتچی ها هم بر ایده «برادری» در «خلافت» تاکید می کنند. این رفاقت به دقت ترسیم شده که فرد به محض ورود به سرزمین های به اصطلاح «دولت اسلامی» جذب آن می شود – و تبلیغاتچی ها نیز دوست دارند که مخاطبانشان چنین باوری داشته باشند- بسیار قوی است. برای مثال، در بسیاری از ویدئوهای انتشاریافته به زبان خارجی که از سوی «مرکز رسانه ای الحیات» منتشر می شود، «برادران»ی از سایر نقاط دنیا در پارک های مختلف با یکدیگر فیلم می گیرند که لحظات خوشی دارند و در چهره شان می توان تصویر آرامش را دید. درک این موضوع دشوار است که چرا از این برداشت بهره برداری می شود؛ اگر «دولت اسلامی» بخواهد صفوف خود را همواره پر نگه دارد، باید نیروهای خارجی را هدف بگیرد. تبلیغاتچی های داعش با درک بهتر افراطی گری نسبت به خیلی های دیگر فهمیده اند که پیشنهاد دوستی، امنیت و حس تعلق قدرتمندترین جذابیت برای حامیانش در خارج بوده است. همین ایده ها برای جذب نیرو از مناطق نزدیک به قلمرو این گروه نیز در جریان است. برای مثال، مبلغان موسسه الفرقان در «روش شناسی نبوی» کلیپ هایی از نیروهای تازه نفس منتشر کردند که به شکلی پرشور از برادران جدیدشان پس از اعلام بیعت با البغدادی استقبال می کردند. «دولت به اصطلاح اسلامی» به تقویت و ترویج مفهوم «امت» دامن زده و آن را فراتر از برداشت نخبگان پیشتاز القاعده بردند. در انجام این کار، آنها توانایی مشارکت در مبارزه را دموکراتیک کرده و آن را به جهاد «خودتان انجام دهید» تبدیل کردند. در کنار عناصر موضوعی فوق، ایده قدرتمند حس تعلق جزئی نهایی از «برند» دولت اسلامی شد که در زیر ذکر آن خواهد آمد.

    

    آرمان گرایی

    آخرین برداشت یا روایتی که تبلیغاتچی های «دولت به اصطلاح اسلامی» از آن بهره برداری می کنند «آرمانگرایی آخرالزمانی» است که مسلما گسترده ترین و مهم ترین موضوع است. درواقع، تمام برداشت های بالادر مجموع مدافع این رویکرد است. ایده «مدینه فاضله خلافت» که چند بار در روز با مطالب جدید تغذیه می شود، در تمام نظام پیام رسانی این سازمان به قدرت کاربرد دارد. حضور مداومش معنی دار است: استقرار «دولت اسلامی» و اجرای «خلافت» تنها خصیصه منحصر به این سازمان است. یادآوری دائم این ایده به جهانیان – به ویژه گروه های جهادی رقیب و نیروهای بالقوه- ضروری است. هرچه «شواهد» بیشتر در دسترس باشد، دولت اسلامی هم نسبت به اظهاراتی که غیرمشروع است، انعطاف پذیرتر می شود. اشتیاق به ترویج «وضعیت دولت گونه اش» چیزی است که به ظهور چیزهای عجیب و غریب منجر شده است: از سفرهای ماهیگیری و کاروان های دعوت گرفته تا گوسفندچرانی و تمیز کردن گوسفندان و جاده سازی. در حالی که ممکن است این محتوا در نگاه اول بی خطر به نظر رسد؛ اما حضورش حیاتی است. این روش این سازمان برای تظاهر کردن به چیزهای خوب است. « دولت اسلامی» در کنار تشکیل «وزارتخانه ها»، «ادارات» و «دفاتر»، همواره درصدد ارائه شواهدی است مبنی بر اینکه این گروه فقط از «خلافت» سخن نمی گوید بلکه آن را عملی کرده و برایش قانون وضع می کند: آموزش کودکان با آموختن تلاوت قرآن به آنها، برقراری دادگاه های شریعت، اجرای مجازات حدود و جمع آوری و توزیع زکات نمونه ای از این اقدامات عملی است. برنامه های اینترنتی این گروه مملو از چنین مطالبی است که انگیزه همه این مطالب ضرورت تقویت در اجرا و پیاده سازی این برداشت است. البته بیشتر این محتواها و مطالب چند منظوره است. با در نظر گرفتن گردش روزانه تصاویری که مجازات حدود را - به عنوان نمونه- به تصویر می کشد، روشن است که تمام مخاطبان هدف به شکلی بسیار متفاوت متاثر می شوند. برای مردم محلی، هدف این گروه نشان دادن این مساله است که – با وجود این واقعیت که این گروه از هر سو مورد حمله قرار گرفته است- «دولت اسلامی» می تواند امنیت و ثبات را فراهم آورد. بی رحمی، شدت عمل و کارآمدی در مجازات جرائم می تواند به عنوان ایده ای جذاب در متن جنگ سالاری گسترده و بی قانون باشد. برای مخالفان بالقوه، این تصویر به عنوان هشدار عمل می کند. برای حامیان ایدئولوژیک و اعضای فعال، چنین تصاویری مشروعیت و رضایت در اساسی ترین سطح را فراهم می آورد. برای نیروهای بالقوه، این تنها بخشی از «شواهد»ی است که برای اقناع آنها به کار گرفته می شود که «دولت اسلامی» مشروع است. در نهایت، برای «غیرجهادیون»- یعنی دشمنان بالقوه مانند مخالفان و عموم مردم در عرصه بین الملل- این مجازات ها که به کار همان روایت سبعانه ای می آید که در بالابه آن اشاره شد، باعث رد هنجارهای بین المللی و مخالفت قاطع با «دولت اسلامی» ای می شود که در حال دنبال کردن پروژه «خلافت» خود است.

    

 منبع: روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 3788 به تاریخ 24/3/95، صفحه 4 (دنیا)